7 października 2024 roku Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu zorganizował konferencję z okazji jubileuszu 105-lecia Państwowej Inspekcji Pracy. Wydarzenie o tytule „Praca online- dostosowanie organizacji do wymogów postępu technologicznego” realizowane było w ramach serii konferencji organizowanych przez jednostki organizacyjne Państwowej Inspekcji Pracy w Polsce pn. „Nowoczesny wymiar pracy”.
Dekret tymczasowy z 3 stycznia 1919 roku „O urządzeniu i działalności inspekcji pracy” został podpisany przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego w burzliwym czasie, gdy na zachodzie Europy przygotowywano konferencję pokojową, na wschodzie trwała zaś krwawa rewolucja bolszewicka. W takich okolicznościach inspektorzy pracy jako przedstawiciele władz państwowych częstokroć pierwsi docierali do protestujących robotników i rozładowywali niepokoje społeczne. Po 105 latach historia zatacza koło. Rozwój cywilizacyjny wymaga błyskawicznych zmian w naszej instytucji i dopasowania do rynku pracy, który już nie zmienia się dekadami, a z roku na rok. Państwowa Inspekcja Pracy realizuje wiele funkcji związanych z zapewnieniem praworządności w stosunkach pracy, ale i stosunkach niepracowniczych. Zasadniczo aktywność PIP jest utożsamiana z działalnością kontrolno – nadzorczą, co jest słuszne, albowiem do takiej aktywności powołano ten Urząd. Zaznaczyć jednak należy, że wspomniana instytucja kontrolna realizuje również wiele innych funkcji, w tym funkcję koncyliacyjną. Znaczenie tej funkcji jest nie do przecenienia, zwłaszcza jeżeli poddać analizie wszystkie możliwe jej przejawy i skutki oddziaływania. Doniosłość tej aktywności jest tym bardziej dostrzegalna, im bardziej uwzględniony zostanie kontekst historyczny. Wydźwięk funkcji koncyliacyjnej Państwowej Inspekcji Pracy dla zapewnienia odpowiedniego „klimatu i ładu społecznego” istotnie współbrzmi z koncepcją konstytucyjną społecznej gospodarki rynkowej.
Postęp technologiczny, organizacyjny i społeczny wymusza dokonywanie zmian w prawie pracy, albowiem stanowią one reakcję na procesy przemian jakie dokonują się w formach świadczenia pracy. Nie inaczej jest z pracą zdalną. Rozwiązanie, które w rozmaitych postaciach funkcjonowało na świecie od kilkudziesięciu lat znalazło swoje odzwierciedlenie prawne również w polskim kodeksie pracy. Po nieudanej próbie z telepracą, wprowadzono pracę zdalną jako nowy rozdział IIc w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy. Niewątpliwym asumptem dla takiego rozwiązania było powodzenie pracy zdalnej świadczonej na podstawie ustaw tzw. covidowych, o czym wspominał pierwszy prelegent – autor książki o pracy zdalnej oraz Dyrektor Ośrodka Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy – Łukasz Paroń. Należy również zaznaczyć, że okres pandemii przyniósł również pozytywne skutki; jednym z nich była właśnie praca zdalna i doświadczalne jej sprawdzenie jako możliwego i docelowego rozwiązania.
Z drugiej strony, ponad rok od skodyfikowania pracy zdalnej, pojawiają się sygnały o tym, że coraz więcej firm decyduje się na powrót do biur. Jednym z argumentów za takimi decyzjami jest przekonanie, że sprzyja to lepszej pracy, współpracy i integracji co z punktu widzenia firmy jest bardzo korzystne.
W konferencji wzięli udział przedstawiciele pracodawców, którzy reprezentowani byli przez:
Aleksandrę Kozyrę - starszą specjalistkę Służby BHP w Credit Agricole S.A., która podzieliła się doświadczeniami z wdrożeniami pracy zdalnej w banku.
Mecenas Aleksandrę Zomerską oraz dr Piotra Dobrowolskiego z Okręgowej Izby Adwokackiej we Wrocławiu, którzy w bardzo obrazowy sposób przedstawili wielość zagadnień związanych z dostosowaniem zakładu pracy do pracy zdalnej, w tym również z perspektywy tworzenia aktów prawa wewnątrzzakładowego regulujących ww. rodzaj pracy.
Partnerów społecznych reprezentował Wojciech Zawadzki – Zakładowy Społeczny Inspektor Pracy w Volkswagen Motor Polska S.A. w Polkowicach, który podkreślał rolę partnerstwa w relacji pracodawca-związek zawodowy oraz konieczność zrozumienia drugiej strony. Teza poparta przykładem pracownika, który choruje na chorobę utrudniającą poruszanie pracownikowi i zgoda w przedmiotowym przypadku na pracę zdalną, bez konieczności przemieszczana się do i z zakładu pracy, zrobiła wrażenie na uczestnikach konferencji.
Partner instytucjonalny Państwowej Inspekcji Pracy, z którym nieustannie współpracujemy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych reprezentowała Naczelnik Wydziału Ubezpieczeń i Składek – Katarzyna Drobiszewska, która wyraźnie wskazała w jakich przypadkach jest możliwa praca zdalna z Portugalii czy Hiszpanii oraz wskazała, iż Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Kielcach pełni tutaj rolę „rozgrywającego” w takich sytuacjach.
Praca online to nie tylko praca zdalna ale również problematyka osób zatrudnionych w oparciu o platformy online, co dotyczy kurierów czy dostawców jedzenia o czym mówiła r.pr. Karolina Kanclerz z kancelarii PCS Littler. Zgodnie z motywami dyrektywy o pracy platform państwa członkowskie Unii Europejskiej powinny dysponować odpowiednimi procedurami umożliwiającymi zapobieganie i wyeliminowanie nieprawidłowej klasyfikacji statusu zatrudnienia osób wykonujących pracę za pośrednictwem platform internetowych tak, aby zwalczać fikcyjne samozatrudnienie oraz ułatwić prawidłowe określanie statusu zatrudnienia.
Głównym celem dyrektywy jest więc poprawa warunków pracy osób wykonujących pracę za pośrednictwem platform internetowych (przykładowo osoby wykonującej pracę kuriera dowożącego jedzenie zamówione za pośrednictwem platformy cyfrowej) poprzez: zapewnienie prawidłowego określenia ich statusu zatrudnienia, propagowanie przejrzystości, sprawiedliwości i rozliczalności w zarządzaniu algorytmicznym w pracy za pośrednictwem platform internetowych oraz poprawę przejrzystości pracy za pośrednictwem platform internetowych, w tym w sytuacjach transgranicznych, przy jednoczesnym wspieraniu warunków trwałego wzrostu cyfrowych platform pracy w Unii Europejskiej. Pracownicy platformowi, których praca spełniają 2 z 5 warunków przedstawionych poniżej: określenie górnych limitów wynagrodzenia, przestrzeganie wymogów wyglądu i usługi, nadzorowanie i weryfikowanie jakości pracy, ograniczanie swobody wyboru godzin pracy, ograniczanie usług na rzecz os. 3 i budowania bazy klientów winni być zatrudniani w oparciu o umowę o pracę.
Z bardzo dużym zainteresowaniem spotkał się wykład dr Marka Kozłowskiego prof. Politechniki Warszawskiej oraz dr hab. Tomasza Kajdanowicza prof. Politechniki Wrocławskiej dot. wpływu narzędzi technologicznych takich jak CHAT GPT a konkretnie jego polskiego odpowiednika PLLU (Polish Large Language Universal) na organizację pracy.
Uczestnicy konferencji zarówno podczas paneli dyskusyjnych jak i podczas rozmów kuluarowych w trakcie lunchu podkreślali, że coraz większa ilość pracowników jest dotknięta zagrożeniami wynikającymi ze „stałej dostępności”, takimi jak naruszenie granic między domem a pracą czego skutkami może być choćby przeciążenie emocjonalne. Konieczność uregulowania prawa pracowników do bycia „offline” i zapewnienie możliwości odłączenia się od pracy prezentował starszy inspektor pracy – koordynator sekcji prewencji i promocji – Marek Choczaj.
Należy zauważyć, że konferencja stała na bardzo wysokim poziomie merytorycznym a prelegenci legitymowali się wysokimi umiejętnościami oratorskimi.
Jednocześnie organizowane przez Okręgowy Inspektorat Pracy we Wrocławiu wydarzenie umocniło wśród uczestników przekonanie, że warto jest łączyć środowiska: przedstawicieli pracodawców, partnerów społecznych oraz środowiska naukowego, choćby po to by ww. reprezentanci poznali swój punkt widzenia i zrozumieli jak często jest on zbieżny mimo odrębnej argumentacji.
Galeria
